Podział insketycydów – rodzaje, klasyfikacja i zakres stosowania

Insektycydy – co to jest?

Insektycydy to owadobójcze środki ochrony roślin. Zazwyczaj są to środki chemiczne lub coraz częściej biologiczne. Przeznaczone są one do zwalczania owadów, które zagrażają uprawom czy przechowywanym plonom lub żywności. Mają za zadanie skutecznie eliminować szkodniki przy jak najmniejszym negatywnym wpływie na rośliny, a także na środowisko i zdrowie człowieka. Wśród nich wyróżnia się środki aplikowane na rośliny oraz doglebowe środki owadobójcze.

Insektycydy – podział ze względu na sposób działania w roślinie

Ze względu na zachowanie substancji aktywnych na roślinie insektycydy można podzielić na:

Insektycydy systemiczne (układowe)

Należące do tej grupy produkty są wchłaniane przez organy takie jak liście czy inne zielone części, a następnie rozprowadzane po całej roślinie w jej sokach. Dzięki takiemu mechanizmowi insektycyd systemiczny dociera do wszystkich części rośliny. W ten sposób zapewniają im długotrwałą ochronę, nawet w trudno dostępnych miejscach. Insektycydy systemiczne charakteryzują się zazwyczaj szerokim spektrum działania. Insektycyd układowy jest efektywny w walce z różnymi gatunkami owadów w różnych uprawach.

Insektycydy powierzchniowe

Środki owadobójcze z tej kategorii po aplikacji chronią zewnętrzną powierzchnię roślin. By zadziałać, szkodniki muszą mieć z nimi bezpośredni. Szczególnie dobrze sprawdzają się w walce ze szkodnikami żerującymi na liściach czy łodygach.

Insektycydy wgłębne

Insektycydy wgłębne po aplikacji na rośliny wnikają w głąb ich tkanek, jednakże nie przemieszczają się pomiędzy poszczególnymi organami roślin. Stosuje się je zazwyczaj do zwalczania mało ruchliwych szkodników atakujących nadziemne części roślin. 

Insektycydy – podział ze względu na działanie na szkodnika

Insektycydy działają na owady dzięki różnym mechanizmom działania. Z tego względu dzielimy je na:

Insektycydy kontaktowe

Insektycydy kontaktowe, które działają poprzez bezpośredni kontakt z okrywami ciała owadów. Po wniknięciu przez substancję aktywną do wnętrza ciała owada wpływają na funkcjonowanie układu nerwowego, blokując impulsy nerwowe i powodując paraliż.

Insektycydy gazowe

Kolejna kategoria środków o szybkim działaniu to insektycydy gazowe. Po oprysku działają przez drogi oddechowe owadów i zaburzają ich oddychanie, prowadząc do uduszenia. 

Insektycydy żołądkowe

Te środki owadobójcze działają po spożyciu przez owada składnika aktywnego, prowadząc do uszkodzenia ich układu pokarmowego lub zatrucia ogólnoustrojowego. 

W przypadku przygotowywania pola pod nowe uprawy można sięgnąć po dobry doglebowy środek owadobójczy.

Substancje czynne insektycydów

Substancje czynne insektycydów to składniki odpowiedzialne za ich działanie owadobójcze. Można je podzielić na kilka głównych grup ze względu na budowę chemiczną lub pochodzenie. 

Kiedy klasyfikujemy insektycydy, podział obejmuje środki chemiczne i biologiczne. Do tej pierwszej kategorii można zaliczyć wszystkie produkty syntez chemicznych. Obejmuje ona takie kategorie jak: 

• syntetyczne pyretroidy,
• neonikotynoidy,
• fosforoorganiczne,
• karbaminiany,

Druga kategoria obejmuje naturalne związki chemiczne pozyskiwane z roślin czy wytwarzane przez grzyby lub bakterie. Do tej grupy insektycydów można zaliczyć takie substancje aktywne jak naturalne pyretryny, azadyrachtyna czy  abamektyna. 

Jak dobrać odpowiednie insektycydy?

Do zapewnienia długiej ochrony intensywnie i szybko rosnących upraw, najlepsze będą insektycydy o działaniu systemicznym. Szczególnie dobrze sprawdzą się one do zwalczania szkodników takich jak mszyce. Do interwencyjnego zwalczania larw żerujących na liściach można sięgnąć po środek działający powierzchniowo, który nie będzie wnikał do wnętrza roślin i nie pozostawi pozostałości w plonie.

W przypadku przygotowywania pola pod nowe uprawy można sięgnąć po dobry doglebowy środek owadobójczy, który pozwoli pozbyć się bytujących lub żerujących w ziemi szkodników, lub ich larw. Insektycyd doglebowy może być chemiczny (np. zawierać sztuczne pyretroidy) lub biologiczny (zawierać np. grzyb pasożytniczy dla owadów). Środek owadobójczy doglebowy stosowany w takich uprawach  jak zboża, kukurydza czy rzepak często nie ma okresu karencji, co zwiększa możliwości jego stosowania.