Każda gleba, oprócz materii nieorganicznej, takiej jak minerały, woda i powietrze, zawiera również materię organiczną. Wśród niej wyróżnić można zarówno związki organiczne, próchnicę, resztki roślin, jak i żywe stworzenia. Zaliczamy do nich bakterie i pierwotniaki, a także dżdżownice. Zdrowa i żyzna gleba cechuje się dobrą równowagą pomiędzy wszystkimi tymi składowymi, a jej kondycja przekłada się bezpośrednio na plon. A ponieważ nie ma plonu bez żyzności, to nie ma żyzności bez dbałości o makro i mikroorganizmy glebowe.

Ile ton bakterii na hektarze?

Mikroorganizmy są mikroskopijne, a nawet takie organizmy jak dżdżownice wydają się być małe i lekkie. Jednak, jak stwierdzono na hektarze gleb bielicowych znajduje się od 1 do 3 ton mikroorganizmów. Na czarnoziemach, ciężkich glinach i iłach ich liczba dochodzi do 10 ton. Samych bakterii w 1 g gleby występuje ok. 950 mln, najwięcej w ryzosferze, czyli wokół korzeni. Spośród organizmów glebowych wskazać należy dwie największe grupy, czyli grzyby i prokarionty oraz kolejne mniejsze: mikro-, mezo-, makrofaunę oraz glony. Widocznymi gołym okiem przedstawicielami organizmów glebowych są dżdżownice.

Mikroorganizmy glebowe

Mikroorganizmy glebowe pełnią ważną i wszechstronną rolę. Zaraz za nimi jest cała plejada innych owadów: mrówek, równonogów, krocionogów, stonóg i żuków. Dzięki nim zachodzą procesy tworzenia się gleb i stabilizacji próchnicy. Dżdżownice ryjąc kanały w glebie, regulują w ten sposób stosunki wodno-powietrzne i spulchniają glebę. Inne organizmy glebowe przyczyniają się do przemian chemicznych w glebie. Rozkładają resztki roślinne, wydalają je, a na koniec same obumierają i rozkładają się. Tym samym wzbogacając środowisko glebowe o kolejne cenne składniki chemiczne.

Ryzosfera, skupiskiem mikroorganizmów

Największym skupiskiem mikroorganizmów jest ryzosfera, gdzie w zdrowej glebie najwięcej jest tam bakterii, a mało grzybów. Bakterie lubią zasiedlać korzenie określonych gatunków (a nawet odmian) roślin, a najbardziej tego znanym przykładem są bakterie brodawkowe na korzeniach roślin bobowatych. Z analizy mikroorganizmów zasiedlających ryzosferę u innych upraw, wyciągnięto wnioski, które zaowocowały stworzeniem szeregu biopreparatów.

Biopreparaty

Preparaty te są skoncentrowane i bardzo selektywne. Przez to, że działają antagonistycznie wobec patogenów, można je wykorzystać do ochrony roślin. Szczególnie ciekawe są bakteryjne zaprawy nasienne. Oparte na Pseudomonas chlororaphis dla zbóż i Rhizobium radiobacter do zwalczania guzowatości korzeni drzew i krzewów różowatych. Obecność większej ilości grzybów w wierzchniej warstwie gleby najczęściej źle o niej świadczy. Jednak pewien ich udział jest całkowicie naturalny i pożądany, zwłaszcza gdy są to te z nich, które pełnią pozytywną rolę. Należy do nich mykopasożytniczy rodzaj Trichoderma, który pasożytuje na grzybach patogenicznych. Dlatego wykorzystuje się go do zaprawiania sadzeniaka ziemniaka, cebul roślin ozdobnych. A także do rozsady papryki, truskawek oraz drzew i krzewów owocowych oraz ozdobnych. Jednym ze sposobów zwalczania zgnilizny twardzikowej w rzepaku i innych kapustnych jest grzyb Coniothyrium minitans, który pasożytuje Sclerotinia sclerotiorum, czyli sprawcę zgnilizny twardzikowej.

Jak dbać o mikroorganizmy?

Dowiedziono, że parametrami, które wpływają na kondycję mikroorganizmów glebowych są w szczególności:

• liczba zabiegów uprawowych,
• różnorodność roślin w płodozmianie,
• odczyn gleby i woda.

Mikroorganizmy glebowe będą oczywiście obecne, w mniejszej lub większej ilości, a powyższymi parametrami możemy wpływać na ich rozwój. Możemy również dostarczyć je na pole, a one, dysponując korzystnym dla siebie środowiskiem, namnożą się i będą zwiększały nam żyzność gleby. Jak wspomniano powyżej, pożyteczne mikroorganizmy glebowe bytują w glebie, tym liczniej, im bardziej sprzyjające mają warunki. Jeśli więc dopiero niedawno zaczęliśmy dbać o jakość i żyzność gleby, może ich być stosunkowo niewiele. Jeśli mamy do czynienia z glebą zdegradowaną – może nie być ich prawie wcale. Pozostaje więc albo czekać wiele lat, aż ją zasiedlą w sposób naturalny, albo przywieźć je sobie na pole samemu.

Preparat stosowany do rewitalizacji środowiska glebowego.

Bomba rewitalizująca

Głównym preparatem stosowanym do rewitalizacji środowiska glebowego jest BIOGEN Rewital Pro+. Jest to kompozyt mikrobiologiczny zawierający bakterie celuloityczne, nitryfikacyjne, sanitarne, lipolityczne, zestawione z niepatogennych mikroorganizmów oraz specjalną pożywkę startową. Bakterie te, wprowadzone do gleby, wzajemnie się uzupełniają. Wchodzą w układy symbiotyczne, a równocześnie nie produkują żadnych substancji, które mogłyby ujemnie wpływać na uprawę roślin i jakość zbieranych płodów.

Równolegle z wywoływaniem pozytywnych procesów biochemicznych w glebie (np. związanych z gospodarką azotem, fosforem i siarką), redukują one ilość mikroflory patogenicznej, która w zanieczyszczonym do tej pory lub zdegradowanym środowisku miała świetne warunki. Potwierdzona jest ich rola polegająca na redukcji chorobotwórczych dla roślin bakterii, wirusów i grzybów oraz zmniejszenie emisji do środowiska chorobotwórczych dla ludzi i zwierząt zanieczyszczeń mikrobiologicznych w pobliżu traktowanych biopreparatem pól uprawnych. Rozkładają one bowiem nie tylko materię organiczną z resztek pożniwnych, ale również np. owocniki i zarodniki chorób grzybów patogenicznych wywołujących choroby roślin. Co ważne, bakterie z preparatu BIOGEN Rewital Pro+ mają zdolność do życia w zmiennych warunkach glebowych. Pamiętajmy, że najlepsze efekty aplikacji preparatów bakteryjnych uzyskujemy stosując je na mokrą glebę, w trakcie niewielkich opadów deszczu.

Przeczytaj więcej, o Trzech muszkieterach mikrobiologii!