Jak i kiedy stosować herbicydy?

Skuteczna ochrona herbicydowa jest fundamentem rentownej produkcji roślinnej. Właściwe stosowanie herbicydów to jednak złożony proces, wymagający wiedzy nie tylko o herbicydach, ale także o biologii chwastów, fizjologii roślin uprawnych i warunkach środowiskowych. Błędy w aplikacji mogą prowadzić do obniżenia skuteczności zabiegu, uszkodzenia rośliny uprawnej, a także nieść ryzyko dla środowiska.

Klasyfikacja herbicydów ze względu na sposób aplikacji

Powszechnie stosowany podział herbicydów został wprowadzony z uwagi na sposób aplikacji środka ochrony roślin.

• Herbicydy doglebowe aplikuje się na powierzchnię gleby. Stosuje się je przedsiewnie (z wymieszaniem lub bez) lub przedwschodowo. Tworzą na powierzchni gleby warstwę ochronną, zwalczając chwasty już w początkowych etapach rozwoju.
• Herbicydy dolistne (nalistne) aplikuje się bezpośrednio na liście chwastów oraz inne części zielone i przez nie też są pobierane do wnętrza rośliny. Pośród nich wyróżnia się herbicydy układowe oraz herbicydy kontaktowe. Zazwyczaj są to herbicydy selektywne.

Jak stosować herbicydy?

Sposób stosowania herbicydu jest równie ważny, jak dobór samego preparatu. Skuteczność zabiegu zależy od precyzyjnego przygotowania i wykonania oprysku. Podstawą jest bezwzględne przestrzeganie zaleceń zawartych w etykiecie. Znajdują się tam kluczowe informacje o dawce, terminie, fazie rozwojowej uprawy, zwalczanych chwastach oraz warunkach pogodowych.

Kluczowe jest odpowiednie przygotowanie opryskiwacza. Należy upewnić się, że sprzęt jest sprawny technicznie (szczególnie rozpylacze) i precyzyjnie skalibrowany. Gwarantuje to równomierne naniesienie cieczy użytkowej i zastosowanie dokładnie zalecanej dawki na hektar.

Woda używana do sporządzenia cieczy roboczej ma kluczowy wpływ na działanie wielu substancji aktywnych (np. glifosatu). Zbyt twarda woda (wysoka zawartość jonów wapnia i magnezu) lub nieodpowiednie pH mogą obniżać skuteczność środka chwastobójczego poprzez jego dezaktywację. W takich przypadkach niezbędne jest stosowanie odpowiednich kondycjonerów wody.

W wielu przypadkach (szczególnie przy herbicydach dolistnych) zalecane jest dodawanie środków pomocniczych (adiuwantów). Poprawiają one przyczepność kropel, zwilżenie powierzchni liścia (obniżenie napięcia powierzchniowego) lub penetrację substancji czynnej przez warstwę woskową.

Terminy aplikacji herbicydów

Przy stosowaniu herbicydów kluczowe jest odpowiednie przygotowanie opryskiwacza.

Termin zabiegu musi być precyzyjnie zsynchronizowany z fazą rozwojową rośliny uprawnej oraz niepożądanych roślin.

• Herbicydy przedsiewne stosowane przed siewem rośliny uprawnej. Często wymagają płytkiego wymieszania z glebą (np. broną), aby zapobiec ulatnianiu się substancji czynnej lub jej fotodegradacji.
• Herbicydy przedwschodowe stosowane po siewie, ale przed wschodami rośliny uprawnej. Jest to termin stosowania większości herbicydów doglebowych.
• Herbicydy powschodowe stosowane po wschodach rośliny uprawnej. W tym terminie stosuje się herbicydy dolistne. Kluczowe znaczenie ma tutaj faza rozwojowa chwastów – najwyższą wrażliwość wykazują młode siewki, zazwyczaj w fazie od liścieni do 2–4 liści właściwych. Opóźnienie zabiegu i aplikacja na chwasty w zaawansowanych fazach rozwojowych drastycznie obniża skuteczność herbicydów.

Kiedy herbicyd na wiosnę?

Wiosenne stosowanie herbicydów wymaga wpasowania się w okno aplikacyjne. Aby wykonać zabieg, chwasty muszą znajdować się w fazie aktywnego wzrostu, aby efektywnie pobrać substancję czynną. Etykieta precyzyjnie określa fazy (wg skali BBCH), w których można bezpiecznie zastosować preparat bez ryzyka fitotoksyczności.

Ponadto większość herbicydów dolistnych wymaga do działania minimalnej temperatury (często 5–10°C). Należy bezwzględnie unikać aplikacji w okresach występowania niskich temperatur, szczególnie przymrozków.

O jakiej porze pryskać herbicydem?

Pora aplikacji chwastobójczego środka ochrony roślin ma bezpośredni wpływ na pobieranie i działanie preparatów dolistnych. Stosowanie herbicydów warto zaplanować na poranek lub wieczór. W przypadku herbicydów nalistnych kluczowy jest brak rosy, podczas gdy dla herbicydów doglebowych jej obecność zadziała korzystnie. Ich skuteczność może być niższa przy bezpośrednim narażeniu na światło słoneczne.

Bezpieczne stosowanie herbicydów

Prawidłowe stosowanie herbicydów to również dbałość o bezpieczeństwo. Podczas aplikacji należy zadbać o środki ochrony osobistej, a także unikać oprysków podczas wietrznej pogody, by uniknąć znoszenia cieczy. Należy również  rygorystycznie przestrzegać wyznaczonych stref buforowych od cieków i zbiorników wodnych, aby zapobiec skażeniu wód powierzchniowych.

 Aby zapobiegać powstawaniu odporności u chwastów, kluczowa jest rotacja herbicydów, polegająca na naprzemiennym stosowaniu substancji czynnych o różnych mechanizmach działania.