Rolnice
Szkodniki

Rolnice – charakterystyka

Rolnice to gąsienice motyli nocnych z rodziny sówkowatych, mogących stanowić poważne zagrożenie dla upraw rolnych. W Polsce występuje kilka gatunków tych motyli. Są to: rolnica zbożówka (Agrotis segetum), rolnica gwoździówka (A. ypsilon), rolnica panewka (A. c-nigrum) oraz rolnica czopówka (A. exclamationis).

Jak wyglądają rolnice?

Osobniki dorosłe rolnicy zbożówki mają długość 18–22 mm i rozpiętość skrzydeł 27–40 mm. Przednie skrzydła samców są ciemno- lub jasnobrązowe, tylne prawie białe. Tymczasem przednie skrzydła samic są ciemno- lub jasno-brązowe, tylne białawe lub szarozielone. W przypadku rolnicy gwoździówki motyle mają długość do 25 mm i jasnobrunatne ubarwienie z ciemniejszym deseniem. Motyle rolnicy panewki dorastają do 21 mm długości i mają rozpiętość skrzydeł 35–42 mm. Przednie skrzydła są szarobrązowe z trójkątną żółtą plamą i czarną obwódką w kształcie litery C. Tymczasem rolnica czopówka charakteryzuje się zmiennym ubarwieniem, przednie skrzydła mają koloru brunatnego lub czarnego, rzadziej czerwonoszarego z charakterystyczną, ciemną, czopkowatą plamką.

Okres i miejsce występowania rolnic

Najbardziej szkodliwe są rolnice larwy, które we wczesnych fazach atakują nadziemne części młodych roślin, natomiast starsze żerują pod ziemią, na korzeniach lub bulwach wielu gatunków roślin. 

Kiedy mogą się pojawić rolnice?

Dorosłe rolnice można zaobserwować w okresie letnim i wczesną jesienią, do października włącznie, choć dokładny okres zależy od gatunku. Larwy rolnicy żerują w okresie wzrostu roślin aż do zimy, a następnie wiosną po przezimowaniu.

Rolnice – szkodliwość

W przypadku motyli, jakimi są rolnice, larwy są tym stadium, które powoduje szkody w uprawach. Gąsienice są bardzo żarłoczne. Atakując młode rośliny, podgryzają je w okolicach szyjki korzeniowej, odgryzając je od korzeni. Zaatakowane rośliny przewracają się i zamierają. Larwy rolnic nierzadko wciągają je pod powierzchnię ziemi i tam zjadają. Uszkodzenia na liściach mają formę małych, regularnych otworów. W miarę wzrostu larwy zjadają podziemne części roślin.

Rolnice – zapobieganie

Aby zapobiec szkodom wyrządzanym przez rolnice, warto stosować następujące metody:

  • Uprawki mechaniczne po zbiorach oraz usuwanie resztek pożniwnych pomagają ograniczyć populację rolnic.
  • Usuwanie samosiewów i chwastów zmniejsza bazę pokarmową szkodników.
  • Monitoring i pułapki feromonowe pozwalają na kontrolowanie populacji rolnic i bardziej precyzyjne ich zwalczanie.

Ponadto na plantacjach można wykonać mocne deszczowanie, które spowoduje, że larwy nie schowają się w glebie i będą bardziej narażone na ataki drapieżników i parazytoidów lub na niekorzystne warunki pogodowe.

Rolnice – jak zwalczać? 

Oprócz ograniczania liczebności dorosłych motyli za pomocą pułapek feromonowych warto sięgać po opryski chemiczne. W czasie wykonywania oprysku warto ustawić dysze opryskiwacza tak, by krople trafiały głownie na podstawę roślin. Optymalny termin wykonania oprysku to wieczór lub noc. 

W uprawach ekologicznych atakowanych przez rolnice – larwy,  zwalczanie można oprzeć na środkach zawierających pożyteczne mikroorganizmy jako składniki aktywne. Utrudniają one lub hamują żerowanie larw na roślinach.

Skuteczne środki na rolnice

By zniszczyć rolnice, zwalczanie warto oprzeć na dopuszczonych preparatach zawierających następujące substancje aktywne: acetamipryd, benzoesan emamektyny, cyjanotraniliprol lub lambda-cyhalotrynę.

Ponadto na plantacjach ekologicznych gdzie problemem jest rolnica, zwalczanie można oprzeć na pasożytniczych nicieniach przeznaczonych do zwalczania szkodników glebowych.

Jakie uprawy atakują rolnice?

Rolnice atakują szerokie spektrum upraw, w szczególności warzywa kapustne. Ponadto stanowią one zagrożenie dla upraw zbóż, kukurydzy, rzepaku, buraków cukrowych i pastewnych. Zagrożone są także plantacje ogórków, pomidorów, papryki, warzyw dyniowatych, plantacje ziół i roślin przyprawowych. Szkody mogą też wywoływać rolnice w ziemniakach, szkółkach owocowych, ozdobnych i leśnych oraz innych rodzajach upraw.

Rolnice – cykl rozwojowy

Ze złożonych przez samice u podstawy łodyg jaj po około 5-17 dniach wylęgają się larwy. Żerują one na nadziemnych częściach roślin. Starsze larwy, które przeszły trzy wylinki żerują na podziemnych częściach roślin. Formą zimującą są larwy, choć wyjątkiem jest rolnica gwoździówka, w przypadku której zimować mogą także motyle. Na wiosnę, po okresie żerowania, larwy przepoczwarzają się.

Przyczyny rozwoju rolnic

Rolnicom sprzyja występowanie niektórych gatunków chwastów m.in. komosy białej i gorczycy. Dlatego warto zwalczać te chwasty jeśli występują w pobliżu plantacji i pól uprawnych.

Jakie są skutki rozwoju rolnic?

Rolnice atakujące młode rośliny powodują ich obumieranie. Żerując na korzeniach starszych roślin, powodują spadek i jakość plonów.

Czytaj więcej