Regulatory wzrostu

Czym są regulatory wzrostu i rozwoju roślin?

Regulatory wzrostu roślin (fitohormony) to niezwykle istotne substancje, które oddziałują na przebieg procesów fizjologicznych roślin. Odgrywają kluczową rolę w rolnictwie, sadownictwie i hodowli roślin ozdobnych, pozwalając na precyzyjną kontrolę rozwoju roślin.

Jak działają regulatory wzrostu roślin?

Regulatory wzrostu pozwalają na kontrolę wzrostu roślin. Substancje czynne w nich zawarte wpływają na funkcjonowanie poszczególnych enzymów roślinnych, stymulując lub hamując wzrost roślin. Wzmacniają odporność roślin na niekorzystne czynniki zewnętrzne, co pozwala uzyskać wysoki plon dobrej jakości.

Regulatory wzrostu i rozwoju roślin – rodzaje

Regulatory wzrostu i rozwoju roślin dzielą się na stymulatory wzrostu i antywylęgacze. Mogą być naturalne – występujące w roślinach oraz syntetyczne o zbliżonej strukturze.

Stymulatory wzrostu roślin

Naturalny stymulator wzrostu roślin może zawierać:

• auksyny, które wydłużają komórki roślinne, stymulując rozrost systemu korzeniowego i rozwój pąków kwiatowych,
• gibereliny pobudzające kwitnienie i procesy życiowe roślin,
• cytokininy, które stymulują kiełkowanie, syntezę białek i kwasów nukleinowych roślin.

Działanie syntetycznych stymulatorów wzrostu opiera się zazwyczaj na stymulacji rozgałęzienia łodyg i korzeni.

Antywylegacze

Naturalne regulatory hamujące wzrost opierają się zazwyczaj na:

• kwasie abscysynowym hamującym wzrost aktywności metabolicznej,
• etylenie w postaci gazowej, który przyspiesza dojrzewanie i starzenie się rośliny poprzez stymulację kiełkowania nasion i wzrostu pędów roślin.

Syntetyczne antywylegacze blokują wzrost wydłużeniowy roślin i zaburzają transport auksyn, odpowiedzialnych za rozwój.

Po co się skraca zboże?

W Polsce najczęściej stosuje się regulatory hamujące wzrost roślin w celu skracania zbóż lub rzepaku, aby zapobiec ich wyleganiu. Ingerowanie w pokrój roślin pozwala optymalizować ich rozwój tak, aby najsilniejsze były te części roślin, które mają kluczowe znaczenie dla wysokości plonu. Dlatego mimo powszechnego nazywania tego zabiegu skracaniem powinniśmy pamiętać, że jest to pewne uproszczenie.

Zahamowanie nadmiernego wzrostu części nadziemnych rośliny pozwala na wzmocnienie i rozbudowanie jej systemu korzeniowego. Odpowiednio dobrany i w porę zastosowany antywylegacz do zbóż czy rzepaku wpływa więc nie tylko na wyrównanie łanu i gwarantuje stabilność roślin aż do żniw, ale dzięki wspieraniu rozwoju wybranych partii rośliny pozwala uzyskać znacznie lepszy wynik zbiorów.

Dobór regulatorów wzrostu i rozwoju roślin

Stosowanie regulatorów wzrostu roślin powinno być dopełnieniem odpowiednio zaplanowanej strategii ochrony. Wybór odpowiedniego regulatora wzrostu zależy od gatunku rośliny, jej podatności na wyleganie i intensywności uprawy. Warto również określić, czy regulator wzrostu roślin ma być naturalny, czy syntetyczny.

Kiedy stosować regulatory wzrostu roślin?

Zabiegi z wykorzystaniem regulatorów wzrostu i rozwoju roślin przeważnie przeprowadza się w fazie pierwszego kolanka lub liścia flagowego. Przed zabiegiem należy wykonać lustrację plantacji, która pozwoli określić fazę rozwojową roślin uprawnych. Warto również zapoznać się z zaleceniami producenta, ponieważ każdy preparat może mieć inne dawkowanie czy termin aplikacji. Przestrzeganie tych wskazówek jest kluczowe dla osiągnięcia pożądanych efektów.

Należy również uwzględnić warunki atmosferyczne. Zabiegi skracania zbóż nie powinny być przeprowadzane przed przymrozkami, w czasie dużego zachmurzenia, bezpośrednio po opadach deszczu ani w okresach suszy. Odpowiednie warunki pogodowe mogą wpłynąć na skuteczność i bezpieczeństwo zabiegu.

Z czym można mieszać regulatory wzrostu roślin?

Skracanie zbóż czy rzepaku często łączy się z zabiegiem fungicydowym. Zalecenia producenta są w tej sytuacji kluczowe dla skuteczności działania, w szczególności właściwe proporcje mieszaniny.

Korzyści ze stosowania regulatorów wzrostu i rozwoju roślin

Regulatory wzrostu w rolnictwie przede wszystkim pozwalają na uzyskanie pożądanej wysokości roślin, stymulując lub hamując ich wzrost. Nie tylko skutecznie zapobiegają wyleganiu, ale także wpływają pozytywnie na rozwój systemu korzeniowego, fotosyntezę oraz jakość plonów. W uprawach sadowniczych pozwalają uzyskać wyższy plon i lepszą jakość owoców.

Regulatory wzrostu roślin dostępne w ofercie Procam

Procam ma w ofercie znane i cenione na rynku regulatory wzrostu i rozwoju roślin, których zadaniem jest przyspieszanie wielu procesów życiowych uprawianych roślin. Przeznaczone są do stosowania przede wszystkim w uprawach rolniczych. Głównie są to regulatory wzrostu zbóż (np.: Moddus Start), w tym regulatory wzrostu pszenicy ozimej i inhibitory wzrostu rzepaku, choć część preparatów wykorzystywana jest też w celu zapobiegania kiełkowaniu bulw ziemniaków.

Ze względu na to, że zabieg regulacji pokroju niemal zawsze łączony jest z ochroną fungicydową, dostępne są także środki łączące funkcję regulatora wzrostu z działaniem grzybobójczym. Komponując zabieg wiążący ochronę fungicydową z regulacją pokroju roślin, warto pamiętać, że niektóre preparaty grzybobójcze mają właściwości skracające.

Źródła

• Matysiak, K. & Adamczewski, K. (2009). Regulatory wzrostu i rozwoju roślin–kierunki badań w Polsce i na świecie. Postępy w ochronie roślin, 49(4), 1810-1816.
• Wachowski, A. (2018). Regulatory wzrostu. Agro Profil. Magazyn Rolniczy, (02).
• Knypl, J. S. (1965). Naturalne i syntetyczne regulatory wzrostu i rozwoju roślin. Postępy Nauk Rolniczych, 12(6).
• Szyperek, M. (2018). Regulatory wzrostu. Warzywa i Owoce Miękkie, (05).
• Bakuniak, E., & Krawczyk, M. (1995). Znaczenie regulatorów wzrostu w kompleksowych technologiach uprawy roślin. Pestycydy, 1, 27-32.
• Rudzinska, B., & Mikos-Bielak, M. (1998). Modyfikacja chemicznej jakości bulw ziemniaka przez wybrane syntetyczne regulatory wzrostu. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu. Rolnictwo, 52(1), 229-234.
• Starck, Z. (1976). Różne aspekty wpływu regulatorów wzrostu na fotosyntezę i przemieszczenie metabolitów. Wiadomości Botaniczne, 20(2).
• Sinska, I. (1986). Poliaminy jako regulatory wzrostu i rozwoju roślin. Wiadomości Botaniczne, 30(1).