Nawozy

Czym są nawozy rolnicze?

Nawozy to preparaty stosowane przedsiewnie i powschodowo w uprawie roślin, w celu poprawy wysokości i jakości plonu. Dostarczają roślinom niezbędnych do rozwoju składników pokarmowych.

Jaka jest rola nawozów rolniczych?

Nawozy rolnicze odgrywają kluczową rolę we wspieraniu zdrowego wzrostu roślin. Poprzez dostarczanie odpowiednich ilości składników pokarmowych, wpływają na poprawę wysokości i jakości plonów. Rośliny dobrze zaopatrzone w składniki odżywcze są bardziej odporne na stres środowiskowy, w tym na choroby i szkodniki. Niektóre nawozy rolnicze korzystnie wpływają na strukturę gleby, a także jej właściwości fizyczne i chemiczne.

Nawozy doglebowe

Nawozy doglebowe zawierają składniki odżywcze niezbędne do wzrostu i rozwoju roślin – zarówno podstawowe makroelementy, takie jak azot (N), fosfor (P) i potas (K), oraz takie mikroelementy jak żelazo, miedź, mangan, cynk itp. Dostarczają je roślinom poprzez glebę.

Nawozy dolistne

Nawóz dolistny to preparat umożliwiający dostarczanie roślinom niezbędnych składników pokarmowych. Dostarczają roślinom składników odżywczych przez liście, dzięki czemu dają szybsze efekty niż nawożenie doglebowe. Nawozy dolistne są niezastąpionym sposobem na niedobory składników odżywczych.

Nawozy do fertygacji

Nawozy do fertygacji są przeznaczone do precyzyjnego nawożenia, zazwyczaj połączonego z nawadnianiem. Dostarczają roślinom substancji pokarmowych poprzez system korzeniowy, umożliwiając maksymalne wykorzystanie produktu i obniżenie dawkowania.

Czym są nawozy specjalistyczne?

Nawozy specjalne są dostosowane do konkretnych potrzeb, co pozwala na bardziej precyzyjne i skuteczne dostarczanie składników pokarmowych w zależności od warunków uprawy. Mogą mieć na celu odżywienie roślin, ochronę przed stresem, czy nawet poprawę jakości gleby.

Przeważnie są przeznaczone do upraw sadowniczych, warzywniczych lub jagodowych. Mogą mieć postać sypką bądź płynną – doglebową lub dolistną.

W ofercie Procam dostępne są również rolnicze nawozy specjalistyczne, które w składzie mają żywe organizmy w postaci grzybów i bakterii, których głównym celem jest poprawa życia biologicznego gleby. Pozwala to na mineralizację składników z form nieprzyswajalnych, a gromadzonych w glebie przez lata.

Nawozy sztuczne i naturalne

Nawozy sztuczne, zwane również mineralnymi, są syntetycznymi substancjami chemicznymi, zawierającymi skoncentrowane formy podstawowych składników odżywczych, takich jak azot, fosfor i potas. Zazwyczaj działają szybko, jednocześnie umożliwiając precyzyjne dawkowanie składników odżywczych. Nawozy naturalne pochodzą natomiast z substancji organicznych, takich jak obornik, kompost czy gnojowica. Działają one wolniej, ponieważ aby składniki odżywcze były dostępne dla roślin, muszą zajść odpowiednie procesy biologiczne. Nawozy naturalne często mają korzystny wpływ na strukturę gleby, poprawiając jej zdolność do zatrzymywania wody i wspomagając mikroorganizmy glebowe.

Nawozy mineralne – jakie wyróżniamy rodzaje nawozów sztucznych?

Nawozy mineralne, zwane również jako nawozy sztuczne, to preparaty, których celem jest wzbogacanie gleby w składniki odżywcze niezbędne dla rozwoju roślin oraz poprawę jej właściwości. Ze względu na skład nawozy sztuczne mogą dzielić się na nawozy jednoskładnikowe i nawozy wieloskładnikowe.

Jaki to jest nawóz wieloskładnikowy?

Nawozy wieloskładnikowe charakteryzują się zawartością co najmniej dwóch podstawowych składników pokarmowych. Do tej grupy nawozów można zaliczyć nawozy: azotowe, fosforowe, potasowe, wapniowe,.czy też ich połączenie w postaci nawozów PK, czy NPK.

Nawożenie azotem

Azot jest głównym składnikiem nawozów azotowych. Jest kluczowym pierwiastkiem plonotwórczym i odgrywa istotną rolę we wzroście i rozwoju roślin.

Objawy niedoboru azotu

jasnozielone przebarwienia na starszych liściach, przy skrajnych niedoborach chlorozy i nekrozy,
szybsze starzenie się roślin i szybsze wydawanie plonu.

Skutki niedoboru azotu

słabe krzewienie roślin,
obniżony plon poprzez redukcję liczby kłosów, ziaren w kłosie oraz pędów kwiatowych,
zmniejszona masa ziarniaków i niska zawartość białka,
przyspieszone dojrzewanie roślin.

Zapobieganie niedoborom azotu

Aby zapobiegać niedoborom azotu, należy stosować odpowiednio dobrany rodzaj nawozu azotowego w odpowiedniej dawce. Nawozy azotowe mogą być stosowane dolistnie, doglebowo lub na powierzchnię gleby. Azot występuje w 3 formach:

azotanowa (saletrzana) – jest łatwo wymywana z gleby, dlatego stosuje się ją pogłównie podczas wegetacji roślin,
amonowa – jest wolno wchłaniana przez rośliny, ale działa w glebie dłużej, nawet w niskich temperaturach, najmniej podatna na straty.
amidowa – forma długo działająca, podatna na ulatnianie, niepobierana przez rośliny, musi ulec przemianom w glebie do formy amonowej.

Nawożenie fosforem

Nawozy fosforowe zawierają fosfor jako główny składnik odżywczy. Fosfor pełni istotną rolę podczas procesu fotosyntezy, rozwoju korzeni, kwitnienia oraz dojrzewania owoców. Jest niezbędny do prawidłowego wzrostu i rozwoju roślin.

Objawy niedoboru fosforu

fioletowo-czerwone przebarwienia na starszych liściach,
zamieranie bocznych pąków,
przedwczesne opadanie liści,
ograniczone kwitnienie.

Skutki niedoboru fosforu

zmniejszona masa tysiąca ziaren,
spadek zawartości tłuszczów i cukrów,
redukcja plonu korzeni i liści,
osłabione ukorzenianie roślin.

Zapobieganie niedoborom fosforu

Zapobieganie niedoborom fosforu opiera się na stosowaniu nawozów fosforowych. Ze względu na szybkość działania można wyróżnić nawozy fosforowe:

szybko działające – rozpuszczalne w wodzie np. fosforany amonu lub superfosfaty,
wolno działające – słabo rozpuszczalne w wodzie np. mączki fosforytowe.

Nawożenie potasem

Nawóz potasowy zawiera w głównej mierze potas. Pierwiastek ten pełni kluczową rolę w regulacji procesów metabolicznych, wzmacniając odporność roślin. Wpływa również na gospodarkę wodną roślin i rozwój systemu korzeniowego.

Objawy niedoboru potasu

chlorotyczne przebarwienia na wierzchołkach i krawędziach starszych liści, przy skrajnych niedoborach nekrozy,
więdnięcie roślin,
zahamowanie wzrostu roślin.

Skutki niedoboru potasu

obniżona jakość plonu poprzez mniejszą zawartość białka w zbożach, skrobi w ziemniakach, cukru w burakach,
mniejsza odporność roślin na wymarzanie i choroby,
obniżona jakość przechowalnicza.

Zapobieganie niedoborom potasu

Aby zapobiegać niedoborom potasu, warto stosować nawozy potasowe. Można wyróżnić nawozy potasowe zawierające chlorek potasu oraz siarczan potasu, który jest dobrym rozwiązaniem dla roślin wrażliwych na chlor.

Nawożenie wapniem

Nawozy wapniowe zawierają wapń jako główny składnik odżywczy. Pomaga on w budowie ścian komórkowych, utrzymuje prawidłowe funkcjonowanie błon komórkowych i transportuje składniki pokarmowe. Wpływa również na zdrowie korzeni oraz reguluje pH gleby.

Objawy niedoboru wapnia

żółknięcie i skręcanie się liści,
osłabienie rozwoju roślin.

Skutki niedoboru wapnia

zahamowany wzrost roślin,
zwiększona podatność na choroby,
pogorszenie jakości plonów.

Zapobieganie niedoborom wapnia

Stosowanie nawozów wapniowych zapobiega powstawaniu niedoborów wapnia. Ze względu na skład wyróżnia się nawozy:

wapniowe tlenkowe – w kontakcie z wodą zmieniają pH na wysoce zasadowe, co znacznie przyspiesza wchłanianie,
wapniowe węglanowe – działają wolno i niezbyt agresywnie,
wapniowo-magnezowe – działają wolno, niezbyt agresywnie i uzupełniają niedobory magnezu.

Nawożenie magnezem

Magnez wspiera rozbudowę systemu korzeniowego roślin, budowanie plonu, a także chroni rośliny przed stresem wynikającym z okresowych niedoborów wody i wysokiego nasłonecznienia. Jest również niezbędny do prawidłowego przebiegu procesu fotosyntezy.

Objawy niedoboru magnezu

chlorotyczne przebarwienia wzdłuż nerwów starszych liści (marmurkowość),
żółknięcie wierzchołków liści starszych, przy skrajnych niedoborach chlorozy.

Skutki niedoboru magnezu

osłabiony wzrost roślin,
mniejsza masa tysiąca ziaren,
obniżona jakość plonu m.in. poprzez mniejszą zawartość tłuszczu,
osłabiona odporność roślin na choroby.

Zapobieganie niedoborom magnezu

Stosowanie odpowiednio dobranych nawozów magnezowych jest skutecznym sposobem zapobiegania niedoborom magnezu.

Nawożenie siarką

Siarka pełni ważną rolę w fotosyntezie i syntezie białek oraz tłuszczów. Jej niedobór wpływa na obniżenie pobierania azotu przez rośliny.

Objawy niedoboru siarki

jasnozielone paski wzdłuż nerwów młodych liści (chloroza międzynaczyniowa),
krótsze i sztywniejsze młode liście,
zniekształcenie się blaszki liściowej,
karłowatość roślin.

Skutki niedoboru siarki

obniżona wielkość i jakość plonu,
zwiększona podatność roślin na choroby,
zredukowana liczba łuszczyn,
słabiej wykształcony system korzeniowy.

Zapobieganie niedoborom siarki

Zapobieganie niedoborom siarki opiera się na stosowaniu odpowiednich nawozów z siarką. Najczęściej siarka jest stosowana przy okazji dostarczania innych substancji odżywczych. Występuje w nawozach azotowych, fosforowych czy magnezowych i potasowych.

Nawozy PK

Nawozy PK to nawozy wieloskładnikowe, zaopatrujące rośliny w fosfor (P) i potas (K). Wspomagają rozwój roślin, wzmacniają ich odporność na choroby grzybowe i poprawiają mrozoodporność, co w rezultacie przekłada się na poprawę jakości plonów.

Nawozy NPK

Nawozy NPK to nawozy wieloskładnikowe, zawierające niezbędne składniki pokarmowe – azot (N), fosfor (P) i potas (K) w różnych proporcjach. Nawozy NPK są uniwersalne i umożliwiają dostarczenie makroelementów wielu grupom roślin w jednym zabiegu.

Kiedy stosować nawozy rolnicze?

Termin stosowania nawozu zależy od jego rodzaju, gatunku rośliny uprawnej oraz warunków atmosferycznych. Większość nawozów doglebowych powinna być stosowana przed siewem lub po zbiorach, gdy gleba jest wilgotna i nie ma przymrozków. Nawozów dolistnych natomiast nie powinno się aplikować na mokre rośliny lub w złej kondycji, a także podczas pełnego słońca – w słoneczne dni należy stosować je rano lub wieczorem.

Ceny nawozów rolniczych

Koszt zakupu może być zmienny i zależny od wielu czynników, w tym od rodzaju i składu nawozu, regionu geograficznego, warunków rynkowych, sezonu, dostępności surowców oraz kosztów produkcji.

Sklep z nawozami rolniczymi

W katalogu Procam dostępne są nawozy w opakowaniach różnej wielkości: tzw. Big Bag oraz worki, a także nawozy wysoko konfekcjonowane. Dostępne są nawozy w płynie oraz w formie granulatu. Szeroki asortyment pozwala na idealne dopasowanie produktu do potrzeb uprawy, a także indywidualnych wymagań.

Źródła

Leszczuk, T., & Miastkowski, K. (2012). Metody określania parametrów geometrycznych sypkich nawozów rolniczych i ogrodniczych. Postępy Nauki i Techniki, (12), 139-148.
Piwowar, A. (2011). Wybrane aspekty ekonomiczne i ekologiczne stosowania nawozów mineralnych w gospodarstwach rolnych. Ekonomia, (17), 217-230.
Piwowar, A. (2013). Zarys problematyki nawożenia w zrównoważonym rozwoju rolnictwa w Polsce. Ekonomia i środowisko, (1), 143-155.
Zalewski, A. (2020). Zmiany wartości zużytych nawozów i środków ochrony roślin w krajach Unii Europejskiej w latach 2010-2018. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego, 20(1).
Pertile, G., Sas-Paszt, L., & Frąc, M. Wpływ nawozów mineralnych wzbogaconych mikrobiologicznie na obfitość genów biorących udział w obiegu azotu.
Król-Badziak, A., Kozyra, J., & Matyka, M. (2020). Efektywność wgłębnego stosowania nawozów w uprawie kukurydzy w aspekcie kryteriów zrównoważonego rozwoju. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 22(4), 105-115.
Żuchowska-Grzywacz, M. (2021). Chemizacja rolnictwa w wybranych aktach prawnych. Studia Iuridica Lublinensia, 30(4), 621-636.
Zych, A., & Zimny, L. (2019). Nawozy naturalne i organiczne w technologii bezorkowej. Farmer, (05).
Szczepaniak, W. (2019). Przemyślane nawożenie. Farmer, (03).
Konieczny, W. (2019). Nawożenie nalistne mikroelementami. Farmer, (02).